HIV/AIDS là một trong những bệnh mới, công tác chăm sóc và điều trị cần phải có đội ngũ bác sĩ, kỹ thuật viên, điều dưỡng viên tâm huyết, nhiệt tình và một sự phối hợp toàn diện.
Trung tâm phòng, chống HIV/AIDS Hải Dương là Trung tâm đầu tiên trong cả nước có Khoa Chăm sóc và điều trị HIV. Mô hình điều trị nội trú ở Trung tâm được triển khai từ ngày 7/3/2007. Năm 2009, sẽ khánh thành khu điều trị mới với qui mô 100 giường bệnh .
Việc điều trị nội trú cho bệnh nhân AIDS cần phải làm từng bước để các bác sĩ, kỹ thuật viên, y tá, điều dưỡng viên làm quen và nâng cao trình độ dần dần. Do đó, hiện tại bệnh nhân điều trị ARV nội trú vẫn đang nằm ở khu nhà cũ có 50 giường bệnh.
Tính đến nay đã có hơn 300 bệnh nhân đang được điều trị ARV. Mong muốn của Khoa Chăm sóc và điều trị HIV là thu nhận tất cả các bệnh nhân có diễn biến nặng nhất là những bệnh nhân có giai đoạn lâm sàng 4 của tỉnh Hải Dương và các tỉnh lân cận để quản lý và chăm sóc.
Giai đoạn đầu, nguồn bệnh nhân của Khoa thường đến từ Phòng khám ngoại trú của dự án Quỹ Toàn cầu. (Trong Trung tâm phòng, chống HIV/AIDS Hải Dương có một Phòng khám ngoại trú do Quỹ Toàn cầu tài trợ. Đây là mô hình 3 trong 1 bao gồm: Dịch vụ tư vấn xét nghiệm tự nguyện, Điều trị ARV, Câu lạc bộ người nhiễm HIV/AIDS.) Có những bệnh nhân vào đây điều trị những bệnh nhiễm trùng cơ hội hoặc thể trạng bị suy kiệt nặng. Trong số những bệnh nhân điều trị những bệnh nhiễm trùng cơ hội nhưng lượng tế bào TCD4 của họ rất cao nên khi khỏi bệnh họ lại ra viện. Còn những bệnh nhân khác sau quá trình điều trị ổn định và đủ điều kiện dùng thuốc kháng vi rút thì họ được cấp ARV và điều trị ngoại trú.
Trung tâm đã thiết lập một kênh theo dõi bệnh nhân thông qua dự án của Quỹ Toàn cầu. Hàng tháng, bệnh nhân được theo dõi thông qua Câu lạc bộ người nhiễm HIV/AIDS hoặc các nhóm giáo dục đồng đẳng.
Hiện tại, tất cả những gì có dự án thì Trung tâm cấp toàn bộ cho bệnh nhân (ví dụ như những xét nghiệm thuộc dự án của Quỹ Toàn cầu và dự án Life-Gap). Ngoài ra, các loại thuốc khác, giường nằm… bệnh nhân phải chi trả 100%.
Qua việc điều trị ARV cho hơn 300 bệnh nhân, Trung tâm có một số kinh nghiệm như sau:
Số bệnh nhân nghèo rất nhiều, đến đây nằm điều trị nội trú là một khó khăn rất lớn đối với họ. Một số gia đình đưa bệnh nhân đến rồi phó mặc cho Trung tâm. Trung tâm phải gọi điện nhiều lượt họ mới chịu đến đóng viện phí.
Nhiều trường hợp cả hai vợ chồng nhiễm hoặc cả nhà nhiễm (hai vợ chồng và hai đứa con). Kinh tế kiệt quệ, không có nổi tiền mua sữa cho con. Từ chỗ kinh tế khó khăn, ít được người nhà quan tâm dẫn đến sự tuân thủ thuốc kém dẫn đến thất bại điều trị ở nhóm bệnh nhân này cao hơn nhóm bệnh nhân khác.
Việc chăm sóc dinh dưỡng ảnh hưởng rất lớn đến việc điều trị. Các bác sĩ khoa, phòng rất muốn bệnh nhân tốt lên nhưng chỉ có thể nhắc nhở bệnh nhân nên ăn uống loại thức ăn gì và ăn như thế nào. Nên đối với nhóm bệnh nhân nghèo thì dinh dưỡng đầy đủ và hợp lý là một khó khăn lớn.
Số bệnh nhân nghiện chích ma túy lâu năm và có tiền sử nghiện chích ma túy rất nhiều, do đó, nếu Trung tâm được triển khai dự án Methadone thì sẽ hỗ trợ tốt cho công tác điều trị ARV.
Bệnh nhân mới vào, lúc yếu thì họ tuân thủ điều trị rất tốt. Bảo họ uống là uống rất chuẩn. Đúng giờ. Có bệnh nhân ra hỏi: Bác sĩ ơi, em uống chậm một phút có làm sao không? Nhưng khi họ khỏe rồi thì tư tưởng bắt đầu lơ là. Họ đi hát, đi ăn, đi chơi, hoặc đi ngồi đâu đó. Họ bảo: “Ờ, quên thuốc bổ cũng không làm sao cả”. Hoặc hỏi thì họ bảo họ không quên nhưng hỏi người bên cạnh thì biết hôm qua họ quên uống thuốc.
Do đó, trong một gia đình cả hai vợ chồng đều dùng ARV thì phải cố gắng bám lấy một người tuân thủ thuốc tốt thì cả gia đình ấy tuân thủ tốt. Nếu không bám lấy một người tuân thủ thuốc tốt thì cả gia đình ấy thất bại. Và không những chỉ thất bại ARV, cả các loại thuốc khác nữa họ cũng không tuân thủ gây khó khăn cho bác sĩ điều trị.
Tỷ lệ bệnh nhân mắc lao/HIV rất cao. Có những giai đoạn, số bệnh nhân lao/HIV chiếm tới 50%. Trung tâm có sự phối hợp tốt với Bệnh viện Lao để điều trị lao phổi hay lao màng não… bên chuyên ngành lao trước khi điều trị ARV.
Do đó, để điều trị ARV thành công, thực sự cần một sự phối hợp toàn diện giữa các chuyên ngành liên quan và cả sự hỗ trợ tinh thần, vật chất của gia đình và cộng đồng.